Akrites e. V.

“Να γυρίζεις τη γης, να βλέπεις, να βλέπεις και να μην χορταίνεις, καινούρια χώματα και θάλασσες κι ανθρώπους και ιδέες, και να τα βλέπεις όλα για πρώτη φορά, να τα βλέπεις όλα σα τελευταία φορά, με μακρόσερτη ματιά κι έπειτα να σφλανάς τα βλέφαρα και να νιώθεις τα πλούτη να κατασταλάζουν μέσα σου ήσυχα, τρικυμιστά, όπως θέλουν, ωσότου να τα περάσει από την ψιλή κρίση του ο καιρός, να κατασταλάξει το ξαθέρι απ’ όλες τις χαρές και τις πίκρες σου, τούτη η αλχημεία της καρδιάς, είναι, θαρρώ μια μεγάλη αντάξια του ανθρώπου ηδονή”, λόγια του Νίκου Καζαντζάκη

‘Ένα απόσπασμα από το βιβλίο «Ταξιδεύοντας στην Ισπανία», το οποίο αποδεικνύει την τεράστια δύναμη του γραπτού λόγου. Αλλά περισσότερα γι΄αυτό αργότερα...

Θέλω να σας προτείνω την εκπομπή «Streetphilosophy» στο κανάλι της ARTE η οποία αναφέρεται σε θέματα όπως ο φόβος, η παιδεία, η απώλεια, η πίστη, η αγάπη αλλά και το κακό μεταφέροντας σε κάθε φορά σε ένα ιδιαίτερο κλίμα. Καλλιτέχνες, ιερόδουλες, σοφοί άντρες, αξιοθαύμαστες γυναίκες, άστεγοι, νέοι και μεγάλοι, πρώην και νυν παράνομοι αναλύουν και συζητούν για αυτά τα θέματα σε σχέση με τη δική τους ζωή και τις εμπειρίες τους.

Θέματα τα οποία μας απασχολούν όλους και για τα οποία συζητάμε με φίλους και μη. Σε μία από τις εκπομπές αυτές το κεντρικό θέμα ήταν η πατρίδα. Είναι ένα για εμάς σημαντικό μέρος ή μήπως ένα συναίσθημα;

Όπως καταλαβαίνετε το θέμα δεν είναι η ερμηνεία που δίνει το λεξικό αλλά το συναίσθημα που δημιουργείται όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με αυτήν την έννοια.
Από γεωγραφικής άποψης θα έπρεπε προσωπικά να διαλέξω ανάμεσα στη Γερμανία, την Ελλάδα, τον Πόντο, το Χερμπρέχτινγκεν και τη Στουτγάρδη.

Και γιατί να μην είναι πατρίδα η οικογένεια μας, οι φίλοι μας, η καλλιτεχνική μας φύση ακόμα και η παιδική μας ηλικία; Ή έστω η μουσική, η ποίηση, η πίστη ή ένα ταξίδι;

«Η πατρίδα μας δεν είναι ποτέ πιο ωραία απ΄όταν μιλάμε για αυτήν μακριά της».
Χορστ Βόλφραμ Γκάισλερ

Διάλεξα για εισαγωγή το απόσπασμα του Καζαντζάκη επειδή η περιγραφή του για την έννοια πατρίδα είναι πολύ κοντά στη δική μου αντίληψη. Η πατρίδα είναι ο μικρόκοσμος στον οποίο αισθάνομαι άνετα εγώ. Σημαντικό ρόλο σε αυτόν παίζει η οικογένεια αλλά και ένα πανύψηλο με χιόνι σκεπασμένο βουνό, η σταγόνα της βροχής που πέφτει μέσα στη θάλασσα, ένα ταξίδι και ένα ουίσκι με φίλους, η ανατολή του ηλίου στον Όλυμπο, η σκέψη των καταπράσινων εκτάσεων των Ελλήνων του Πόντου καθώς και η σκιά που σου προσφέρει ένα δέντρο.

Όλους μας βασανίζουν ανησυχίες για το παρών και το μέλλον. Το συναίσθημα αυτό δεν μας εγκαταλείπει ποτέ. Όμως το συναίσθημα της πατρίδας είτε αυτό είναι το χωριό μας, ένα σπίτι ή μία συγκεκριμένη κατάσταση ή μια στιγμή μας βοηθάει να ξεχάσουμε.

 …η ιστορία χωρίς τέλος

Reach the stars (Φτάσε τα αστέρια)
Fly a fantasy (ταξίδεψε με φαντασία)
Dream a dream (ονειρέψου το όνειρο)
And what you see will be (και ότι δείς θα γίνει)
(Τραγούδι τίτλων «Η ιστορία χωρίς τέλος»)

Μπορεί η φαντασία να είναι η πατρίδα μας;

Κάθε παιδί θα ήθελε μάλλον να είναι ο Μπάστιαν, το μικρό αγόρι που δεν θέλει να σταματήσει να ονειρεύεται και μαζί με το άλογο του Άρταξ προσπαθεί να σώσει την παιδική αυτοκράτειρα και τις φαντασίες. Η κινηματογραφική μεταφορά του αριστουργήματος του Μίκαελ Έντε (1η έκδοση 1979) έγινε από τον σκηνοθέτη Βόλφγκαγκ Πέτερσεν το 1984.

Η μητέρα του Μπάστιαν έχει πεθάνει και τα πιο δυνατά παιδιά τον χτυπούν συνέχεια. Έτσι η μοίρα τον οδηγεί σε μία σκοτεινή βιβλιοθήκη όπου ανακαλύπτει ένα μυστηριώδες βιβλίο την «Ιστορία χωρίς τέλος». Ο Μπάστιαν ξεκινάει ένα ταξίδι, όπου βρίσκει μία πατρίδα μέσα στην φαντασία του στην οποία μαζί με τον Φουχούρ τον καλότυχο λευκό δράκοντα, ο οποίος μοιάζει με σκύλο, ζει μία περιπέτεια στη χώρα της Ονειροφαντασίας.

Γιατί να αποτρέψεις κάποιον από το να ονειρεύεται...;

Streetphilosophy

Η Ρόνια από τη εκπομπή “Streetphilosophy“ συνοψίζει πως όπου κι αν βρισκόμαστε, όπως και να αντιλαμβανόμαστε την έννοια της πατρίδας, σημαντικό είναι να μην εγκαταλείπουμε αυτήν την ιδέα για να μην ξεθωριάσει. Από την έννοια πατρίδα κρατιόμαστε και την κουβαλάμε πάντα μέσα μας. Είναι το συναίσθημα να πηγαίνουμε στα ξένα και παρόλα αυτά να έχουμε ρίζες, όπως ο Χαμίντ o πωλητής χαλιών.

Ο Χαμίντ διηγείται παραμύθια. Κατάγεται από το Ιράν, επέζησε από τον πόλεμο και ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο επί δέκα χρόνια με το ποδήλατο του. Κάθε εβδομάδα διηγείται στο κατάστημα του παραμύθια όπου ο χαρισματικός Χαμίντ μαγεύει τους ανθρώπους με τις ιστορίες του. Λέει πως η πατρίδα είναι το μέρος όπου έχει μεγαλώσει κάποιος. Είναι οι μυρωδιές, τα χρώματα και τα αισθήματα. Είναι οι άνθρωποι με τους οποίους μοιράζεσαι συναισθήματα.

Δεν υπάρχει μία απάντηση στην ερώτηση «τι είναι πατρίδα;» εμείς οι ίδιοι αποφασίζουμε που είναι αυτό το μέρος και κανείς δεν μπορεί να μας το επιβάλλει. Σημαντικό είναι να ζούμε σε έναν κόσμο στον οποίο να μπορούμε να επιλέγουμε εμείς την πατρίδα μας.

…όπως η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων

Αλλά αυτή είναι μία άλλη ιστορία...